Opsada Rima 1849. godine (italijanski: Assedio di Roma) je predstavljao kratkotrajni oružani sukob između Francuske s jedne, i novoosnovane Rimske Republike do koga je došlo 1849. godine za vrijeme Italijanskih ratova za ujedinjenje. Do njega je došlo nekoliko mjeseci nakon što su početkom 1849. u Rimuliberalni revolucionari svjetovnu vlast Papinske Države i osnovali Republiku. Papa Pio IX je prije toga izbjegao iz grada i pozvao strane sile da ga vrate na vlast. Pomoć je stigla od Francuske, koja je godinu dana ranije i sama prošla kroz revoluciju tokom koje je proglašena republika. Na prvim izborima je, međutim, za predsjednika izabran Louis Napoleon Bonaparte, koji je bio pod snažnim uticajem katoličkih ultramontaca. On je na obale Lazija poslao trupe pod generalom Oudinotom koje su se iskrcale 25. aprila, a nakon nekoliko mjeseci pregovora pokrenule prema Rimu. Iako iznenađene potezom države koje su smatrali ideološkim blizancem i prirodnim saveznikom, vlasti Republike su mjesec dana pružale oružani otpor, sve dok 1. jula nije potpisano primirje, temeljem koga se dio republikanskih snaga sklonio u San Marino. Francuske trupe su dva dana kasnije ušle u grad i uspostavile bivšu vlast, a papa se vratio početkom 1850. Francuski garnizon je u Rimu ostao sljedećih dvadeset godina uspješno priječio pokušaje italijanskih nacionalista da obnove Republiku ili grad pripoje novoujedinjenoj Italiji. Njihov odlazak zbog francusko-pruskog rata 1870. je omogućio osvajanje Rima kojim je formalno završeno ujedinjenje Italije.
Za ostale upotrebe, v. Opsada Rima.
.svg){kind=small}
Rimska Republika
Francuska